Theo KQSĐP - Dân quân tự vệ là lực lượng vũ trang quần
chúng, không thoát ly sản xuất, công tác, là một thành phần của Lực lượng Vũ
trang nhân dân nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đặt dưới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự quản lý điều hành của Chính phủ và của uỷ ban
nhân dân các cấp, sự chỉ đạo, chỉ huy thống nhất của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và
sự chỉ đạo, chỉ huy trực tiếp của cơ quan Quân sự địa phương, có trách nhiệm
bảo vệ chính quyền, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà
nước ở cấp xã, cơ quan, tổ chức.
Ngày 28 tháng 3 năm 1935,
tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ nhất ra “Nghị quyết về đội tự vệ”, từ đó ngày 28/3 được coi là ngày truyền thống
Dân quân tự vệ Việt Nam. Trong lịch sử phát triển của Dân quân tự vệ đã gắn
liền với sự nghiệp giành độc lập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Từ năm 1935 đến
năm 1945, các đội tự vệ ở cả nông thôn, thành thị, xí nghiệp, nhà máy và các
nông lâm trường ra đời, làm nòng cốt cho quần chúng thực hiện vũ trang khởi
nghĩa, tiến hành chiến tranh du kích, xây dựng và mở rộng các căn cứ địa. Tháng
8 năm 1945, lực lượng Dân quân tự vệ đã cùng toàn dân thực hiện thắng lợi cuộc
Tổng khởi nghĩa giành độc lập. Sau ngày 02 tháng 9 năm 1945, Dân quân tự vệ trở
thành lực lượng vũ trang của Nhà nước Việt Nam độc lập, được tổ chức rộng khắp
ở các làng xã, đường phố trong cả nước, thực sự là công cụ bảo vệ chính quyền
cách mạng non trẻ, bảo vệ thành quả cách mạng. Ngày nay, được sự quan tâm của
Đảng, Nhà nước; lực lượng Dân quân tự vệ được xây dựng phát triển cả về số
lượng, chất lượng; tổ chức, biên chế tinh gọn hơn nhưng chất lượng tổng hợp của
dân quân tự vệ được nâng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc trong tình hình mới.
Trong thời bình, Dân quân tự vệ là lực lượng sẵn sàng chiến đấu tại địa
phương, cơ sở để đối phó với mọi tình huống như: chống lấn chiếm biên giới, biển
đảo, bảo vệ các mục tiêu quan trọng giữ vững an ninh, chính trị, trật tự an
toàn xã hội tại cơ sở, chống xâm canh, xâm cư, buôn lậu và gian lận thương mại.
Tích luỹ tiềm lực quốc phòng ở địa phương, phối hợp cùng với lực
lượng an ninh cơ sở giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa
phương; làm nòng cốt cho
toàn dân ở cơ sở tham gia đấu tranh chống "diễn biến hoà bình", bạo
loạn lật đổ. Là lực lượng xung kích trong lao động sản xuất cũng như trong thực
hiện nhiệm vụ xây dựng và hoạt động quốc phòng, an ninh, trong phòng chống
thiên tai, dịch bệnh.
Nếu chiến tranh xảy ra, Dân quân tự vệ là lực
lượng hùng hậu, rộng khắp của chiến tranh nhân dân, là lực lượng trực tiếp chiến đấu tiêu
diệt, tiêu hao lực lượng, phương tiện chiến tranh của địch để bảo vệ Đảng,
chính quyền, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, của nhà nước và của quân đội
ở cơ sở, là lực lượng nòng
cốt cho phong trào toàn dân đánh giặc, là chỗ dựa tin cậy của nhân dân, trực tiếp hướng dẫn
cho nhân dân chiến đấu và phục vụ chiến đấu, thực hiện toàn dân đánh giặc; lực lượng chủ yếu bám trụ, bám địa
bàn, thực hiện đánh cài xen với địch; tiến công tiêu hao rộng rãi, buộc địch phải
phân tán lực lượng, tạo điều kiện thuận lợi cho tác chiến của bộ đội chủ lực.
Ngày
nay, Dân quân tự vệ đã phát triển cả về số lượng, chất lượng, biên chế, trang
bị; tổ chức, biên chế tinh gọn; chất lượng tổng hợp được nâng cao, đáp ứng yêu
cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; tiếp tục làm nòng cốt cho
nhân dân ở cơ sở khắc phục hậu quả chiến tranh, tích cực phối hợp với các lực
lượng rà phá bom mìn, vật liệu nổ còn sót lại sau chiến tranh, giải phóng hàng
triệu héc-ta đất canh tác để khôi phục sản xuất.
Trải qua 89 năm
xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ
luôn đoàn kết thống nhất, trung thành với Tổ quốc, với nhân dân, với sự nghiệp
cách mạng của Đảng; chiến đấu kiên cường, mưu trí, dũng cảm; lao động, học tập,
công tác hiệu quả, sáng tạo lập nhiều chiến công to lớn. Lực lượng dân quân tự
vệ được Đảng, Nhà nước đã trao tặng Huân chương Sao Vàng năm 2015; 370 tập thể
và 284 cá nhân cán bộ, chiến sỹ dân quân tự vệ được Đảng, Nhà nước phong tặng
danh hiệu “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” và nhiều phần thưởng cao quý
khác.
Trong
những năm tới, trước diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình thế giới, khu
vực; sự chống phá của các thế lực thù địch, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đặt ra yêu
cầu rất cao đối với công tác xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng thế
trận chiến tranh nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân, trong đó có dân quân tự vệ. Vì thế lực lượng dân quân tự vệ tiếp
tục quán triệt, triển khai, thực hiện có hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của
Đảng, các văn bản pháp luật của Nhà nước về quốc phòng, an ninh; nhất là Kết
luận số 41-KL/TW ngày 31/3/2009 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số
16-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương (khóa IX) về Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
đối với lực lượng dân quân tự vệ và lực lượng dự bị động viên trong tình hình
mới; Luật Quốc phòng, Luật Dân quân tự vệ và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Xây dựng lực lượng dân quân tự vệ có tổ chức biên chế chặt chẽ, chất lượng
chính trị cao, sẵn sàng chiến đấu tốt, hoạt động có hiệu quả; trang bị vũ khí
phù hợp; được giáo dục chính trị, phổ biến pháp luật, huấn luyện quân sự toàn
diện, nhằm nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu đáp ứng tốt yêu cầu, nhiệm vụ
quốc phòng, an ninh trong tình hình mới.
VIẾT THÀNH
